یک اشکالی در این سؤال هست و آن این که اگر صلح را مجموعهای از آتشبس، نحوه و شرایط آن، عقبنشینی و نحوه شرایط آن، تعیین متجاوز، تأمین خسارتهای وارده و ... بدانیم، باید گفت که در آن زمان هیچگونه پیشنهاد صلحی ارائه نشد و شورای امنیت و دیگران تنها آتشبس را توصیه میکردند. در آن زمان طرحی که متضمن صلح واقعی باشد و مثلاً شناسایی متجاوز و پرداخت غرامت را نیز شامل شود وجود نداشت و پیشنهادهای ارائه شده تنها در حد آتشبس و مذاکره طرفین بود که این امر با توجه به پشتیبانی بینالمللی از عراق هیچگاه نمیتوانست شرایط ایران را برای یک صلح شرافتمندانه تحقق بخشد. به این ترتیب ایران دلایل منطقی و عقلانی برای ادامه جنگ داشت. این دلایل عبارت بودند از:
الف ـ شرایط ایران برای صلح عبارت بودند از: شناسایی و تنبیه متجاوز و پرداخت غرامت از سوی عراق که این شرایط مورد قبول رژیم عراق و سازمانهای بینالمللی نبود.
ب ـ مرزهای ایران تأمین نداشت. نقاطی در شلمچه، طلائیه و طول مرز از فکه تا قصرشیرین در اشغال عراق بود. شهرهای سومار، نفتشهر و مهران عملاً در اشغال دشمن بود. امکان آزاد سازی این نقاط از راه مذاکره غیرمعقول به نظر میرسید و راهی جز ادامه جنگ وجود نداشت.
ج ـ در حالی که نیروهای خودی رویِ دور پیروزی قرار داشتند، توقف در جنگ و چانه زنی در پشت میز مذاکره برای آزادی نقاط مرزی آزاد شده، صحیح نبود.
د ـ شهرهای آزاد شده همچون خرمشهر به علت حضور دشمن در شلمچه همچنان مورد تهدید بود.
هـ ـ توانایی کمی ارتش عراق اگر چه در طول جنگ آسیب دیده بود، ولی نه تنها کاملاً ترمیم شده و بلکه افزایش هم یافته بود.
و ـ تنها چیزی که ارتش عراق از دست داده بود، روحیه بود که توجه به روحیه فرماندهی آن (شخص صدام) این مسئله نیز پس از مدتی قابل ترمیم بود.
ز ـ در حالی که نیروهای جمهوری اسلامی در دور پیروزی بودند، آیا توقف در اوج قدرت و دادن فرصت مجدد به عراق، نمیتوانست مورد شماتت قرار گیرد؟ اگر آن روز جنگ متوقف میشد و تجربهای چون مذاکرات سوریه و اسرائیل بر سر ارتفاعات جولان، فرا روی ما قرار میگرفت و ما ناچار میشدیم بر سر ارتفاعات، پشت میز مذاکره با عراق چانه زنی کنیم، آیا امروز جامعه، مسئولین وقت را شماتت نمیکرد؟ با این استدلال که “ شما توان کافی برای رفع کامل تجاوز و باز پسگیری حقوق خود را داشتید. چرا در بهترین موقعیت نظامی، از تعقیب دشمن دست کشیدید؟“
ح ـ عراق در نظر داشت با برگزاری اجلاس سران جنبش غیر متعهد در بغداد و کسب ریاست دورهای این جنبش برای تحقق خواستههای خود، به ایران فشار بیاورد ولی ایران با حمله به داخل خاک عراق در عملیات رمضان، این امتیاز مهم و حیاتی را از عراق گرفت.
|